اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟

حسن‌تاش می گوید کنسرسیوم ایرانی باید در نخستین گام سراغ توسعه یک میدان کوچک برود تا تجربه کسب کند

بازگشت از اصلاح قیمتی یعنی چه؟

ابتدا اجازه دهید به مفهوم اصلاح بپردازیم. طبق تعریف کلاسیک، اصلاحِ موج قیمتی عبارت است از، حرکتی که بخشی از روند غالب بازار را خنثی می‌کند. یعنی قیمت برخلاف موج اصلی حرکت می‌کند. انواع مختلفی از حرکات اصلاحی در بازار وجود دارد و شاید اکثر حرکات اصلاحی، حرکات مخالف روند نباشند. به‌عنوان‌مثال، بازار خنثی یا بدون روند را در نظر بگیرید. در بازارهای بدون روند، حرکات قیمتی نوسانات زیادی دارند، که بیش از نیمی از آن‌ها اصلاح بازار تلقی می‌شوند. نوع دیگری از اصلاح هم وجود دارد که به آن اصلاح در زمان گفته می‌شود، که در آن اصلاً تغییر قابل‌توجهی در قیمت‌ها روی نمی‌دهد، بلکه قیمت برای مدتی در یک محدوده باقی می‌ماند. علاوه بر این، ازآنجایی‌که ایده حرکات اصلی و حرکات فرعی، نقطه آغازین درک اصلاح هستند و همچنین بیشتر به تایم فریم انتخابی بستگی دارند، بهتر است که همواره از خود بپرسیم که چه کسی در بازار و در برابر کدام گروه مخالفت می‌کند.

به طبع همیشه بهتر است که دیدگاه‌ها در این رابطه از سوی خود معامله‌گر تعیین و بررسی شود. به همین دلیل اولین کار معامله‌گر، حداقل یافتن مقاومت در نمودار است. اگر روند غالبی در تصویر تکنیکال نموداری دیده شود، هر اصلاح جزئی ارزش توجه کردن دارد. اما همواره مسئله‌ مبهمی در اینجا وجود دارد که باید حل شود:

دقیقاً چه زمانی قیمت‌ها به‌اندازه کافی اصلاح می‌شوند، که می‌توان بازگشت بازار از آن محدوده را پیش‌بینی کرد؟

در بحث اوج‌ها و کف‌های جَعلی، ما در مورد تکنیک های بازگشتی صحبت کردیم، که توصیه شد بعد از دوره آماده‌سازی در کف‌های قیمتی پیش‌بینی‌شده در اصلاح روندی، با شکست بازار وارد معامله شد. در ادامه جزئیات بیشتری از این رویکرد را بررسی می‌کنیم.

در تکنیک های معاملاتی جهت ورود در بازگشت از اصلاح روند، استراتژی مشهوری وجود دارد که می‌توانیم در معاملات خود به‌کارگیریم. رویکرد عمومی که بسیار هم محبوب است، محاسبه اندازه اصلاح بر اساس طول‌موج روند است. اگر طول حرکت ۱۰ واحد باشد، اکثر معامله‌گران منتظر اصلاح چهار تا شش واحدی خواهند ماند. یعنی درصد اصلاحی که فعالین بازار آن را انتهای اصلاح و محدوده بازگشتی اصلاح می‌دانند، چهل، پنجاه و شصت درصد است. به‌راحتی می‌توان به ایراد این روش پی برد. با نبود معیاری خاص و معین، باید از حد ضرر نسبتاً بزرگی استفاده کرد، تا بتوان از اصلاح‌های بزرگ‌تر از پیش‌بینی‌ها، جان سالم به دربرد. برای اینکه شک و تردید و عدم قطعیت روش اول را کاهش دهیم، از استراتژی دیگری استفاده می‌کنیم.

در این روش، منتظر رسیدن اصلاح قیمتی به ناحیه حمایت یا مقاومت می‌مانیم (در محدوده موج روندی). اگر نواحی حمایت یا مقاومت در اصلاح ۴۰ تا ۶۰ درصدی باشند، می‌توان گفت که مطلوب‌ترین محل برای بازگشت اصلاح قیمتی را یافته‌ایم. این روش را گاهی اوقات به‌عنوان برخورد مجدد تکنیکال هم می‌نامند.

ازآنجایی‌که اکثر موج‌های قیمتی، نوعی از حرکات خنثی را در حرکات صعودی و نزولی نشان می‌دهند، اصلاح بازار به این سطوح از سوی اکثریت فعالین بازار پیش‌بینی می‌شود، که به همین دلیل احتمال جهش بزرگ از این سطوح بسیار بالاست.

هر نوعی از اصلاح که به سطح قبلی حمایت یا مقاومت برسد (فرقی ندارد که سطح کلیدی جزئی یا اصلی باشد)، می‌تواند به‌عنوان برخورد مجدد تکنیکال در نظر گرفته شود. به همین دلیل احتمال جهش قیمتی از آن محدوده وجود دارد. درصورتی‌که معامله‌گری به دنبال معامله بازگشت از اصلاح اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ باشد، بهتر است که منتظر اتمام دوره آماده‌سازی بماند و بعداً وارد بازار شود. مسلماً در چنین حالتی شانس موفقیت معامله هم بیشتر خواهد بود. اما ورود درست از محدوده بازگشتی و بدون ارزیابی حرکات قیمتی بازار، شاید موفقیت‌آمیز باشد، اما با ریسک بیشتری همراه خواهد بود.

روش محافظه‌کارانه‌ای که در اینجا با جزئیات توضیح داده خواهد شد، بدین‌صورت است که نباید مستقیماً از محدوده اصلاح یا برخورد مجدد، اقدام به معامله کرد، بلکه ابتدا نحوه حرکات قیمتی را در محدوده محتمل بازگشتی بررسی می‌کنیم و بعداً تصمیم به معامله می‌گیریم.

این رویکرد مبتنی بر این اصل بنا شده که اکثر بازگشت‌های اصلاحی به‌سرعت و با دقت بالا روی نمی‌دهند. این مسئله علاوه بر اینکه فرصت بیشتری را برای ما فراهم می‌کند تا به ارزیابی شانس بازگشت از اصلاح بپردازیم، بلکه شرایط برای دوره آماده‌سازی لازم برای چنین رویدادی را هم فراهم می‌کند و درعین‌حال دید بهتری هم از سطح دقیق شکست به ما می‌دهد.

مسلماً نباید چنین برداشت کرد که با اندکی بیشتر صبر کردن، به حد ضرر نخواهیم خورد یا بیش از موعد وارد بازار نخواهیم شد. اما اگر ما بخواهیم از بازگشت‌های اصلاح موج روندی، با حد ضرر کوتاهی وارد معامله شویم، رویکرد کم ریسک تر و قطعاً بهتری را نسبت به معاملات کور کورانِ اتخاذ کرده‌ایم. منظور از معاملات کور کورانِ، معاملاتی است که در آن به قیمت‌ها اجازه تثبیت داده نمی‌شود. اجازه دهید با بررسی چند مثال این مفهوم را در عمل مطالعه کنیم.

اغلب بازگشت بازار از اصلاح، از سطوح کلیدی حمایت یا مقاومت شروع می‌شود. به‌جای اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ آنکه صریحاً از این سطوح به امید جهش وارد بازار شوید (در هر دونقطه e) بهتر است که به بازار اجازه داده دهید تا دوره آماده‌سازی را کمی بیشتر ادامه دهد. در وضعیت اول و اصلاح d-e، مثالی از برخورد مجدد بازار به سطح b را داریم که این سطح نتیجه حرکات خنثی در موج صعودی a-d است. به‌راحتی می‌توان گفت که سطح b، نقش کلیدی در نمودار ایفا می‌کند، چون‌که:

• به‌عنوان جاذبه‌ای برای اصلاح بعدی بازار عمل می‌کند؛ یعنی در ادامه حرکات بازار، این محدوده بازار را به سمت خود خواهد کشید.

• شرایطی را برای نبرد خریداران و فروشندگان جهت تعیین کف قطعی اصلاح ایجاد می‌کند، که در پی آن بازگشتی از اصلاح را در غالب دوره آماده‌سازی به راه می‌اندازد (e-f).اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، با منتظر ماندن برای تکمیل دوره آماده‌سازی، احتمال این وجود دارد که فرصت سود بردن از بازگشتِ فوری بازار از اصلاح هم از دست برود.

درواقع چنین اتفاقی معمولاً روی می‌دهد. بااین‌حال، معامله‌گران از نوسانات ناخواسته در امان می‌مانند. در کل، بااحتیاط عمل کردن، از رویکرد حریصانه بسیار بهتر است. در وضعیت اول، دوره آماده‌سازی بین e اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ و f بسیار رایج است و البته حرکات مطلوبی هم محسوب می‌شود. این دوره آماده‌سازی در حمایت تکنیکال b شکل‌گرفته، درحالی‌که دوره آماده‌سازی را در زیر سطح f به راه انداخته است، درصورتی‌که شکست صعودی باشد، احتمال وقوع پدیده هم‌نوایی تشدید می‌شود.

در اینجا بایستی اشاره شود که ورود به بازار از سطوح بالایی f، لزوماً در مقایسه با محل ورود e نامطلوب نیست.

اول‌ از همه، دوره آماده‌سازی زیر f، تأییدی از احتمال بازگشت است که این خود یک امتیاز محسوب می‌شود؛ اما در اینجا مسئله دیگری هم وجود دارد که بایستی در نظر گرفته شود. مسئله‌ای که بر هر دو سمت بازار تأثیر می‌گذارد. این مسئله مربوط به سطح حد ضرر و حد سود نسبت به محل ورود به معامله است. فرض کنید که در هر دو جهش e و شکست به بالای f، حد ضرر در زیر کف مشخص و قبلی بازار قرارگرفته باشد. در این حالت نکات جالب‌توجهی وجود دارند که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.

با ورود به معامله از بالای سطح f، آخرین کف قیمتی قابل‌توجه نسبت به نقطه ورود، در سطح b قرار دارد که درنتیجه می‌توان حد ضرری را اندکی پایین‌تر اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ از آن تعیین کرد.

با معامله در e، حد ضرر می‌تواند در اولین کف قیمتی در سمت چپ نقطه‌ ورود قرار گیرد (در زیر نقطه c). اجازه دهید فرض کنیم که هر دو معامله‌گر حد سود را در اوج d قرار داده‌اند. درصورتی‌که بازار به این حد سود برسد، معامله‌گران حریص که از نقطه پایین‌تری وارد معامله‌شده‌اند، به سود بیشتری دست‌یافته‌اند، اما لزوماً اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ از نسبت سود به زیان بهتری برخوردار نبوده‌اند. برای ارزیابی این مسئله، باید نسبت ریسک و سود را در نظر بگیریم. برای مثال، اگر حد ضرر برابر ۱۶ پیپ باشد و حد سود در فاصله‌ ۳۲ پیپی از نقطه‌ی ورود قرار گیرد، آنگاه نسبت ریسک به سود برابر ۱:۲ خواهد بود.

معامله‌گر محافظه‌کار هم که از سطوح بالاتری وارد معامله‌شده، می‌تواند نسبت ریسک به سود مشابهی داشته باشد. فاصله f تا هدف d تقریباً ۲۴ پیپ خواهد بود، اما حد ضرر زیر b هم فاصله اندکی خواهد داشت درصورتی‌که حد ضرر ۱۲ پیپ باشد، آنگاه نسبت ریسک به سود این معامله هم برابر ۱:۲ خواهد بود.

حتی اگر از رویکرد محتاطانه هم استفاده شود، بازهم این چالش وجود دارد که آیا پیش از موعد وارد معامله‌شده‌ایم، یا هنوز به موعد مقرر برای ورود به معامله باقی‌مانده است. با صبر کردن، بازار مهربان‌تر نخواهد شد و نقطه ورود به معامله خوبی را برای ما فراهم نخواهد کرد. در اینجا نکته‌ای بین مقایسه کردن دو رویکرد حریصانه و محتاطانه وجود دارد؛ که نسبت به وضعیت موجود می‌تواند تعیین‌کننده باشد. اگر دوره آماده‌سازی قبل از شکست کوتاه باشد، می‌توان گفت که نقطه‌ی ورود به معامله بیشتر حریصانه است.

وضعیت ۲ به‌خوبی هدف ما از منتظر ماندن برای دوره آماده‌سازی را نشان می‌دهد. روند نزولی a-d درواقع تصویر معکوسی از روند صعودی وضعیت اول است، اما این بار، بازگشت از اصلاح رویکرد متفاوتی داشته است. سطح b دوباره خود را به‌عنوان محتمل‌ترین سطح برای بازگشت نشان می‌دهد (اصلاح ۵۰ یا ۶۰ درصدی در محدوده حمایت قبلی که حال به مقاومت تبدیل‌شده است)، اما فروش حریصانه از نقطه e، فروشنده را در برابر مشکل جدی، قبل از برگشت اصلی قرار خواهد داد.

در این وضعیت توجه کنید که قیمت‌ها دوباره قبل از بازگشت، به این سطح برخورد کرده‌اند، اما این بار بازار به‌جای اینکه از سطح حمایت قبلی برای جهش استفاده کند (b)، تصمیم گرفته که سطح مقاومت قبلی را برای برگشت انتخاب نماید (f با c انطباق دارد). هردوی e و f برخورد مجدد تکنیکال معتبری محسوب می‌شوند و به‌طور یکسان از شانس رخداد یکسانی برخوردارند.

اما ازآنجایی‌که بیش از روی دادن بازگشت، نمی‌دانیم که بازار کدام مسیر را انتخاب خواهد کرد، بهتر است که از معامله خودداری شود تا وضعیت بازار بیشتر از این شفاف‌تر شود. نه‌تنها بازار همواره این اطلاعات مفید و اضافی را در اختیار معامله‌گر قرار خواهد داد، بلکه گاهی باعث خواهد شد که صبر را به‌عنوان عاملی ضروری و حیاتی در معاملات در نظر بگیرد.

در وضعیت دوم و از دید رویکرد محافظه‌کارانه، ورود به معامله از زیر g و حد ضرر کوتاه در بالای f، مسلماً فروشنده را در وضعیت بهتری قرار می‌دهد.

نشانه‌‌های پایان اصلاح

شکور علیشاهی / تحلیلگر بازار سرمایه روند بلند‌مدت شاخص صنعت کاشی و سرامیک، صعودی و در حال اصلاح برآورد می‌شود. اگر چه در چهار هفته گذشته شاخص این صنعت با حدود ۵ درصد افزایش از محدوده ۴۶ هزار و ۳۷۶ واحد به محدوده ۴۸ هزار و ۹۳۱ واحد رسید اما از حدود ۷۵ روز کاری قبل در یک کانال نزولی با شیب کم قرار دارد و اصلاح قیمتی و زمانی خود را در قالب این کانال انجام داده است.

شکسته شدن سقف این کانال به سمت بالا (محدوده خط روند نزولی میان‌مدت) نشانه صعودی است و در صورت اتفاق افتادن این رخداد می‌توان تایید کرد اصلاح قیمتی به پایان رسیده و هدف قیمتی را در ابتدا سقف قبلی یعنی محدوده ۵۲ هزار و ۵۰۰ واحد و پس از آن محدوده ۷۷ هزار واحد در نظر گرفت. در مسیر رسیدن به این هدف قیمتی بعد از عبور از محدوده خط روند نزولی میان‌مدت و همچنین سقف قبلی، محدوده‌های قیمتی ۵۵ هزار واحد، ۶۰ هزار واحد، ۶۵ هزار واحد و ۷۰ هزار واحد، به‌عنوان محدوده مقاومتی پر قدرت می‌توانند مانع افزایش قیمت‌ها شوند. توجه داشته باشید به دلیل اینکه شاخص صنعت کاشی و سرامیک در تاریخ خود هیچگاه در این اعداد حضور نداشته، این محدوده‌ها از اعتبار چندانی برخوردار نیستند اما شیوه‌های آماری و تکنیکی برای محاسبه محدوده‌های مهم در این مواقع وجود دارد و اکثرا تحلیلگران جسور از آنها به‌عنوان محدوده‌های تحلیلی استفاده می‌کنند. این اشخاص برای ترسیم خطوط تحلیلی خود به دنبال حداکثر یک یا دو تایید نشانه تکنیکی بدون در نظر گرفتن گذر زمان هستند، در مقابل تحلیلگران محافظه‌کار برای ترسیم خطوط تحلیلی حداقل دو نشانه تکنیکی یا گذر زمان را لحاظ می‌کنند. اگرچه احتمال افزایش قیمت‌ها بیش از احتمال رخداد کاهش قیمت‌ها است اما در صورتی که کف کانال میان‌مدت به سمت پایین شکسته شود احتمالا فاز اصلاح که می‌تواند محدوده ۳۳ هزار واحد باشد، ادامه پیدا کند که اگر در این میان محدوده خط روند صعودی بلند‌مدت به سمت پایین شکسته شود، وارد فاز ریزش قیمت خواهیم شد و این حرکت نزولی می‌تواند تا محدوده ۲۵ هزار و ۷۰۰ واحد نیز ادامه یابد که احتمال اتفاق افتادن این سناریو بسیار کم به نظر می‌رسد. در مسیر اصلاح تا محدوده ۳۳ هزار واحد، سه محدوده ۴۴ هزار و ۳۰۰ واحد، ۳۹ هزار و ۵۰۰ واحد و ۳۶ هزار و ۳۰۰ واحد، به‌عنوان محدوده‌های حمایتی می‌توانند مانع کاهش بیشتر قیمت‌ها شوند.

آشنایی با پولبک (اصلاح قیمت) و انواع آن

احتمالا کلمه ای به نام پولبک (PullBack – اصلاح قیمت) یا بوسه وداع را در بازار های مالی همچون بورس و بازار های جهانی شنیده باشید و با خود بگویید یعنی چی!؟ در این مقاله سعی کردیم تا پاسخ این پرسش را به شما عزیزان بگوییم پس تا انتها با ما همراه باشید.

پولبک ها ( PullBack) حرکت های قیمتی مشهودی در بازار های مالی هستند که طرفداران زیادی در بین معامله گران در این بازار ها دارد زیرا این حرکت قیمتی می تواند نوید از ادامه روند صعودی و یا نزولی (در بازار های دوطرفه)دهد .

در علم تحلیل تکنیکال قیمت هایی در بازار وجود دارند که به دلایل مختلف که میتواند شامل رند بودن قیمت یا به دلیل انتظارات بازار نسب به آن قیمت (مانند بیت کوین 100 هزار دلاری)و…که میتوانند موجب برگشت قیمت ارز ، کالاویا سهام از آن ناحیه قیمتی شوند که به این مناطق سطوح حمایت و مقاومت گفته می شود.

با توجه به عدم قطعیت در بازار های مالی و در پی آن عدم قطعیت در تحلیل تکنیکال این سطوح حمایتی و مقاومتی می توانند در طی حرکت های قیمتی شناخته نشده و به اصطلاح شکسته شوند و یبا توجه به قانون حمایت مقاومت ها هر مقاومتی پس از شکست حمایت قدرتمندی می شود و هر حمایتی پس از شکست تبدیل به مقاومت قدرتمندی می شود برای مثال سطح 30 هزار بیت کوین که سطح قوی مقاومتی بود که پس از شکست تبدیل به سطح حمایتی قوی شده است.

حال با دانستن این مطالب مفهوم اصلاح قیمت بسیار قابل درک می شود پولبک ها حرکت های عقب گردی هستند که پس از شکست هر حمایت و مقاومت میتوانند (همیشگی نیست)انجام می شود برای مثال:

ویژگی PullBack چیست؟!

پولبک ها دارای ویژگی های خاصی هستند که می تواند در تایید آن، حرکتش و همچنین به تعیین اعتبارش در بازار کمک کنند که شامل:

1-حرکت کند و ضعیف به عقب

2-کم حجم بودن پولبک ها

3-انجام شدن پولبک پس از شکست سطح در نزدیکی سطح شکسته شده

4-مقایسه بین ای تی ار موج شکست با موج عقب گرد پولبک

1-حرکت کند و ضعیف به عقب:

پولبک ها در واقع حرکت هایی هستند که در اثر تسویه کردن پوزیشن بخش کوچکی از فعالان بازار که شامل معامله گران خرد که شامل (اسکلپر ها و دی تریدر ها)میشود شکل میگیرد زیرا با تسویه شدن بخش کمی از معاملات فشار عرضه تقاضایی در بازار تشکیل میشود و همین امر موجب به وجود آمدن اصلاح قیمت در بازار می شود حال با این تفاصیل، پولبک باید اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ ضعیف و بی جان باشند زیرا عمده معامله گران روند تشکیل شده را تمام شده نمی دانند و اقدام به تسویه معاملات نکرده اند و پس از تمام شدن تسویه های انجام شده توسط معامله گران خرد به دلیل تداوم در روند قالب پول جدیدی در بازار تزریق می شود و بازار به قدرت بیشتر در روند قالب خود حرکت می کند.(علت حرکت های سریع و پر قدرت به همین دلیل میباشد)

2-کم حجم بودن پولبک ها :

با توجه به توضیحاتی که در پاراگراف قبل داده شد کم حجم بودن پولبک ها به دلیل کم بودن تسویه های انجام شده پس از شکست سطح می باشد که یکی از مهم ترین عوامل تشکیل پولبک سالم در بازار همین کم حجم بودن آنها می باشد زیرا اگر حجم معاملات در زمان انجام آن زیاد باشد می تواند اخطاری مبنی بر برگشت قیمت روند و تمام شدن روند قالب در بازار باشد زیرا می توان فهمید به احتمال خیلی زیاد بزرگان بازار و اکثر معامله گران به این نتیجه رسیده اند که روند قالب تمام شده است و به همین علت اقدام به تسویه کردن معاملات خود می کنند

3-رفتار پولبک ها:

با توجه به توضیحاتی که در رابط با پولبک داده شد پولبک ها حرکت های سریعی در بازار هستند که تدوام ندارند و زمانی که پولبکی انجام میشود بهتر است در نزدیکی سطح شکسته شده باشد زیرا اگر با سطح مورد نظر فاصله زیادی بگیرد در تایم معاملاتی ما دیگر به منزله پولبک قلمداد نمی شود زیرا با تعاریفی که در رابط با پولبک داده شد همخوانی ندارد و میتوان آنرا اصلاح قیمتی و یا پولبکی در تایم فریم های بالاتر در نظر گرفت.

4- اندیکاتور AT:

اندیکاتور ای تی ار که کاربرده گسترده ای در تحلیل های کلاسیک از جمله پرایس اکشن و موج شماری و…)دارد برای تشخیص PullBack نیزمیتوان از آن استفاده کرد این اندیکاتور که نوع نشان دهنده رنج های قیمتی ثبت شده درکندل های گذشته بازار است میتواند به ما درتشخیص قدرت کندل های فعلی نسبت به کندل های قبل برای مثال 14 کندل قبل(این عدد بستگی به تنظیمات دوره اندیکاتور دارد) کمک کند.

حال کاربرد این اندیکاتور در تشخیص پولبک (PullBack) چیست؟!

با توجه به مطالب ذکر شده پولبک ها حرکت های کند و ضعیفی بودند که پس از شکست سطوح مختلف میتواند تشکیل شود(همیشگی نیست) با بررسی اندیکاتور ای تی ار در زمان شکست و پولبک می توان فهمید که قدرست شکست سطح قوی تر بوده است یا شکست اگر قدرت شکست با توجه به اندیکاتور ای تی ار قوی تر بود یعنی پولبک انجام شده سالم است و میتوان بر اساس آن معامله کرد، اگر قدرت آن بیشتر بود باید احتیاط شود و تا حد امکان معامله ای انجام نشود زیرا میتواند شکست کاذبی باشد که بسیاری از معامله گران را در تله های گاوی و خرسی انداخته است.(تحقیقات بولکوفسکی نشان میدهد که در 58% موارد پولبک تشکیل میشود.)

انواع پولبک ها (PullBack) کدامند؟

نتیجه گیری:

با توجه به توضیحات داده شده می توان از این حرکت جادویی در بازاربه عنوان یک استراتژی معاملاتی استفاده کرد در مقاله های بعدی سعی مکنیم استراتژی های معاملاتی که با پولبک ترکیب شده ان را برای شما شرح دهیم.

پولبک چیست؟

افتن ناحیه ورود بهینه در کنار نقطه خروج مناسب و مدیریت سرمایه، سه رکن اصلی هر استراتژی معاملاتی محسوب می‌شوند. در واقع برای اغلب معامله‌گران بازار مالی و علی‌الخصوص تحلیل‌گران تکنیکال بسیار مهم است، که در بهترین نقطه ممکن اقدام به ورود کنند. با بررسی اجمالی چند موقعیت معاملاتی مختلف متوجه می‌شویم، که ناحیه و زمان ورود به معامله تأثیر چشم‌گیری در نحوه مدیریت سرمایه، کاهش مقدار حد زیان (پولی و زمانی) و چه بسا احتمال موفقیت موقعیت مذکور دارد. متخصصان تحلیل تکنیکال از روش‌های مختلف و متنوعی برای ورود و خروج از معاملات استفاده می‌کنند، که ورود بر اساس پولبک یکی از متداول‌ترین آن‌ها بوده و در این مطلب به تشریح این مفهوم از تحلیل نموداری می‌پردازیم.

پولبک به چه معنی است؟

این واژه از لحاظ لغوی به معنی عقب کشیدن یا قلاب است. پولبک در نمودار به حرکت بازگشتی ناگهانی قیمت بعد از شکست یک سطح نموداری ثابت (استاتیک) یا پویا (دینامیک) اطلاق شده و اصطلاحاً به عنوان «بوسه خداحافظی» قیمت با سطح مذکور در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا اگر روند بازار قدرت کافی داشته باشد، این برخورد آخرین تلاقی قیمت و ناحیه مذکور بوده و در ادامه بازار به سمت سطوح بالاتر یا پایین‌تر حرکت می‌کند. پولبک و قانون تبدیل سطوح (حمایت به مقاومت و بالعکس) همواره به عنوان دو مفهوم تکنیکالی مکمل و مرتبط توسط تحلیل‌گران فنی به‌کار برده می‌شوند. در واقع اگر به کارایی قانون تبدیل سطوح اعتقادی نداشته باشیم، معامله‌گری بر اساس پولبک‌ها عملاً مفهومی ندارد.

ارتباط پولبک و شکست

برخی از معامله‌گران مبتدی صرفاً با مشاهده عبور قیمت از یک سطح حمایت یا مقاومتی، سریعاً به قصد ورود در پولبک اقدام به سفارش‌گذاری کرده و در اغلب اوقات با موقعیت‌های معاملاتی زیان‌ده مواجه می‌شوند؛ زیرا اصل اساسی معامله‌گری بر اساس سطوح یعنی شکست قطعی قیمت را نادیده گرفته‌اند. در چنین شرایطی پس از بسته شدن کندل متوجه می‌شویم، که در خلال یک ساختار شکست کاذب وارد بازار شده‌ایم. به طور کلی برای معامله‌گری بر اساس بازگشت قیمت یا پولبک، در ابتدا باید قادر به ترسیم صحیح سطوح موجود در نمودار قیمت بوده و هم‌چنین نسبت به اصول تشخیص شکست قطعی سطوح مذکور تسلط کافی داشته باشید.

دلیل وقوع پولبک چیست؟

فلسفه ایجاد پولبک یا بازگشت قیمت مربوط به قانون عرضه و تقاضا است. به طور مثال حین شکست صعودی یک سطح قیمتی بسیاری از معامله‌گران به امید فروش سهام (یا هر نوع دارایی دیگری) در سطوح بالاتر اقدام به خرید می‌کنند. پس از وقوع شکست برخی از نوسان‌گیران اقدام به خروج نموده و سایرین نیز فعلاً حاضر به پرداخت بهای بالاتر برای خرید این سهم نیستند، اما کماکان نسبت به آینده دیدگاه صعودی دارند. در نتیجه قیمت شروع به افت می‌کند. در شرایطی که صرفاً پولبک داریم و معامله‌گران جدید آماده ورود به بازار هستند؛ پس از یک بازگشت قیمتی کوچک و با مدت زمان کوتاه یا نهایتاً یک فاز خنثی بازار مجدداً روند قبلی را از سر می‌گیرد. اما حین وقوع حرکات اصلاحی یا تغییر روند شرایط متفاوت بوده و مجموعه این ساختار نموداری (شامل شکست و پولبک) می‌تواند، به عنوان یک الگوی شکست ناموفق تلقی شود.

بررسی انواع پولبک در بازار بورس

سه نوع کلی پولبک وجود دارد که عبارت است از:

• پولبک عادی (Normal Pullback)

پولبک نوع عادی، همان اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ حالتی است که اکثر اوقات قابل‌مشاهده است. به‌صورت خیلی ساده در این نوع پولبک، قیمت به سطح مقاومت یا حمایت خود برخورد می‌کند و مجدد به حرکتش ادامه می‌دهد.

• پولبک خارجی (Outside Pullbak)

در این حالت از پولبک، همان‌طور که در تصویر نیز مشاهده می‌کنید، قیمت سهم قبل از رسیدن به سطح حمایت یا مقاومت، مسیر اصلی خود را در پیش می‌گیرد و به حرکت ادامه می‌دهد. این نوع پولبک نشان‌دهنده بالا بودن تقاضا برای سهم در حالت‌های صعودی (و بالعکس در حالت‌های نزولی) است. در صورت مشاهده این نوع پولبک احتمال صعود قیمت در حالت صعودی بالا خواهد بود.

• پولبک داخلی (Inside Pullback)

ازآنجایی‌که این نوع پولبک می‌تواند نشان‌دهنده سردرگمی معامله‌گر در جهت نمودار باشد، ریسک زیادی به همراه دارد. به‌عنوان‌مثال در نمودار پایین می‌بینید که قیمت مقاومت را رد کرده و سپس به سمت پایین آمده و مجدد رشد کرده است. اگر قدرت تصمیم خریداران قاطعانه‌تر بود، این اتفاق نمی‌افتاد و قیمت سهم بعد از برخورد به مقاومت رشد خود را ادامه می‌داد.

آیا همیشه باید منتظر پولبک باشیم؟

بر اساس تحقیقات (بک و فوروارد تست) انجام شده روی داده‌های قیمتی توسط یک معامله‌گر موفق به نام توماس بولکوفسکی حدوداً بیش از ۵۰ درصد شکست‌های قیمتی منجر به پولبک می‌شوند. البته نحوه انجام تست‌ها، بازار و نماد مورد بررسی، تایم‌فریم، ابزار تحلیلی مورد استفاده و طرز تفکر معاملاتی فرد در نتایج تحقیق تأثیرگذارند. به هر حال با درنظر گرفتن آمار یا مبانی تحلیل تکنیکال به این نتیجه می‌رسیم، که نباید با مشاهده هر شکست قیمت انتظار پولبک داشته باشیم! در واقع باید پولبک‌ را نوعی ساختار نموداری درنظر بگیریم، که بعد از ایجاد هر شکست قیمتی صرفاً امکان وقوع آن وجود دارد.

آیا پولبک ها دقیقاً روی سطوح نموداری ایجاد می شوند؟

بسیاری از معامله‌گران انتظار دارند، که حین پولبک قیمت دقیقاً به سطح قبلی بازگشته و بدون ذره‌ای جابه‌جایی به حرکت در جهت روند اصلی ادامه دهد. این در حالی است، که اساساً در محیط بازارهای مالی و ابزار تحلیل هیچ قطعیتی وجود ندارد. اگر به اندازه کافی با تحلیل تکنیکال و نمودارهای مختلف آشنایی داشته باشید؛ حتماً شرایطی را که قیمت پیش از رسیدن به سطح قبلی و از نزدیکی آن یا پس از کمی پیش‌روی در سطح مذکور به مسیر اصلی خود بازگشته را تجربه کرده‌اید. تعدد این موارد غیرقابل انکار بوده و علی‌الخصوص در بازارهای پرنوسان بیشتر درگیر چنین وضعیتی خواهیم بود. راهکار منطقی برای رفع این مشکلات این است؛ که همواره سطوح قیمت را با توجه به تجربیات شخصی و شرایط نماد (یا بازار) به صورت یک ناحیه درنظر بگیریم، تا به بهترین نحو امکان استفاده از فرصت‌های معاملاتی را داشته باشیم.

اصلاح قیمت چیست؟

اصلاح یعنی اینکه سهمی در حال صعود یا نزول است ولی این سهم همیشه نزول یا صعود نمی‌کند بلکه وسط کار یک اصلاح انجام می‌دهد.

مثلا سهم از قیمت 200 تومان به 150 تومان رسیده و بعد یک موج مثبت در نمودار آن شکل می‌گیرد و تا 170 رشد می‌کند، بعد دوباره نزول کرده و افت سهم از 150 به 170 اصلاح سهم در روند نزولی نام دارد.

از طرف دیگر سهمی در حال رشد است، مثلا از 200 تومان به 300 تومان رسیده و به خاطر جو روانی بازار و مقاومت‌ها و اینکه معمولا هیچ موقع صعودها شارپ نخواهند بود استراحتی می‌کند و مثلا تا قیمت 250 تومان پایین می‌آید که به این حالت اصلاح در صعود گفته می‌شود.

در حالت کلی سهم به صورت شارپ صعود و یا نزول نمی‌کند و اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ معمولا بصورت پلکانی بالا یا پایین می‌رود.

تفاوت پولبک و اصلاح قیمت

علیرغم شباهت رفتاری یا ظاهری، میان پولبک و اصلاح قیمت تفاوت‌های آشکاری وجود دارد. اصلاح‌ها جزئی از امواج روندی هستند، که در میانه روند به دلیل تحرکات معامله‌گران کوتاه یا میان‌مدتی ایجاد شده و پس از مدتی با تجدید قوای معامله‌گران حامی روند (در صورتی که روند به انتها نرسیده باشد) این حرکات پایان می‌یابند. تحرکات اصلاحی با پولبک‌ها متفاوتند، زیرا در جریان یک فاز اصلاحی شاید چندین سطح شکسته شده و عملاً تعدادی پولبک ناموفق داشته باشیم. به طور کلی پولبک را شرایطی درنظر بگیرید، که بازار یک شکست موفق انجام داده و منتظر بازگشت قیمت به ناحیه قبلی هستیم. در صورتی که بازگشت قیمت ناموفق بوده و سطوح پی‌درپی شکسته شوند، بازار دچار فاز اصلاحی و در ادامه تغییر روند خواهد شد. در مورد اندازه حرکات بازگشتی نیز ملاک خاص و دقیقی وجود ندارد، زیرا مقدار بازگشت قیمت در جریان پولبک به شرایط نماد، متوسط نوسانات بازار و میزان فاصله نقطه بسته شدن مربوط به کندل شکست از سطح مذکور مرتبط است.

نتایج تحقیقات توماس بولکوفسکی ( معامله گر موفق ) درباره پولبک

1- بیش از ۵۸ درصد روندها بعد از شکست حمایت‌ها یا مقاومت‌های معتبرشان به نقاط شکست پولبک می‌کنند.

2- پولبک‌های معتبر به صورت معمول در زمانی کمتر از ۳۰ روز شکل گرفته و تکمیل می‌شوند.

3- در بیش از ۶۶ درصد موارد، روندهایی که با حجم معاملات چشم گیری نسبت به میانگین سی روز گذشته حمایت‌ها یا مقاومت‌های خود را شکسته بودند پولبک‌های قدرتمندی را تشکیل می‌دهند.

لذا می‌توان ادعا کرد که روندها زمانی که حمایت‌ها و یا مقاومت‌ها را با حجم چشم گیری می‌شکنند علاقه زیادی به پول بک دارند.

4- اگر روند قبل از شکست مقاومت خود سه روز متوالی قیمت پایانی کمتر از قیمت پایانی روز قبل داشته باشد احتمال شکل‌گیری پول بک بعد از شکست (منطقه حمایتی) به طور چشم‌گیری کاهش می‌یابد.

همچنین در صورتی که قبل از عبور از مقاومت‌ها سه روز متوالی قیمت پایانی بالاتر از قیمت روز گذشته باشد احتمال شکل گیری پولبک کاهش میابد.

5- برخلاف تصور عموم پولبک نباید حتما بازگشت به نقطه شکست باشد بلکه نفوذ حداکثر دو روزه در محدوده نقطه شکست قابل پذیرش هست.

6- روندها علاقه دارند شش روز بعد از شکست مرحله اول پولبک رو به اتمام برسانند و مرحله دوم پولبک را در طی یازده روز به پایان ببرند.

نکته مهم :شکست یک حمایت یا مقاومت و تکمیل پول بک لزوما به معنی ادامه روند قبلی نیست.

بررسی هزاران نمودار توسط استاد بولکوفسکی نشان می‌دهد ۴۷ درصد (کمتر از نیمی) از روندها بعد از تکمیل پولبک روند قبلی خود را پی‌گیری می‌کنند در حالی که ۵۳ درصد روندها بعد از پولبک، با قدرت روند قبلی را از دست داده یا رفتارهایی خلاف انتظار انجام می‌دهند.

آقای بولکوفسکی پیشنهاد می‌کند بعد از پولبک به نقطه شکست برای نظر دادن در مورد این که آیا روند قبل از شکست پی‌گیری می‌شود یا نه. اجازه بدهید روند از محدوده پولبک در جهت روند قبل از شکست به طور کامل خارج بشود و بعد نظر بدهید.

انواع استراتژی‌های معاملاتی پولبک

ماهیت معامله‌گری بر اساس پولبک‌ها در ابزار مختلف تکنیکالی یکسان است، زیرا در این روش صرفاً به دنبال ورود در حرکات بازگشتی پس از شکست سطوح قیمتی هستیم. ابزار نموداری مختلفی برای این روش معاملاتی وجود دارند، که در این بخش بر اساس مثال‌های واقعی از بازار سهام تهران به ذکر متداول‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

۱- پولبک به سطوح حمایت و مقاومت

در نمودار نماد میدکو مشاهده می‌کنیم، که قیمت پس از شکست قاطعانه سقف قبلی خود یک پولبک کاملاً ایده‌آل به این ناحیه داشته است. با استناد به قانون تبدیل سطوح و با ورود مجدد خریداران در این ناحیه، بازار روند صعودی خود را بدون هیچ تعللی از سر می‌گیرد.

۲- پولبک به خطوط روند

تصویر زیر مثال واقعی از پولبک‌های غیر ایده‌آل است. نمودار شرکت خودروسازی زامیاد شامل دو پولبک به خط روند سقف شکسته شده با شرایط متفاوت می‌باشد. در بازگشت اولیه معامله‌گران عجول‌تر وارد بازار شده و پس از مدتی تجمیع قوا به واسطه نفوذ نزولی در خط روند، بازار به فاز صعودی باز می‌گردد. اما در جریان دومین بازگشت، بازار به مدت کوتاهی در حالت خنثی قرار گرفته و سپس قیمت‌ها افزایش می‌یابند.

۳- پولبک به سطوح فیبوناچی بازگشتی

نمودار سهم شرکت کشتیرانی ایران حاوی دو نکته مهم است:

• هر سطح نموداری برای معامله با پولبک‌ها و ایجاد بازگشت در قیمت مناسب نیست. مثلاً در این تصویر مشاهده می‌کنیم، که در سطح ۲۳ درصد هیچ تحرک صعودی وجود نداشته است؛ اما با رسیدن به سطح ۳۸ درصد شاهد ورود خریداران و بازگشت ایده‌آل قیمت با کمترین ریسک ورود به معامله هستیم.
• به ساختار کندل‌ها در سطح ۳۸ درصد توجه کنید. تشکیل یک ساختار بازگشتی کندلی صعودی در یکی از سطوح مهم فیبوناچی می‌تواند، یک فرصت ورود مطمئن و قدرتمند باشد. بنابراین نباید حین معامله‌گری با پولبک‌ها از توجه به سایر گواه‌های معاملاتی غافل شویم!

۴- پولبک به میانگین‌های متحرک

معامله‌گری با استفاده از بازگشت قیمت به میانگین‌های متحرک شاید ساده‌ترین روش استفاده از فرصت‌های معاملاتی مبتنی بر پولبک باشد. تصویر زیر مربوط به نمودار قیمت شرکت فولاد مبارکه اصفهان با استفاده از میانگین متحرک ساده ۲۲ روزه (این عدد حداکثر روزهای کاری بازار سهام ایران در یک ماه می‌باشد) است. با بررسی اجمالی نمودار متوجه می‌شویم؛ که حرکات بازگشتی به میانگین در جریان روند صعودی تقریباً بهترین و کم‌ریسک‌ترین موقعیت‌های ممکن بوده‌اند.

سخن آخر

به‌طورکلی زمانی که یک سطح شکسته می‌شود، معمولاً بعد از آن شاهد یک حرکت برگشتی به آن سطح خواهیم بود که به این حرکت «پولبک» گفته می‌شود.
پولبک زمانی دارای اعتبار بیشتری است که محدوده حمایت و مقاومت شکسته شده با یک حجم بالا شکسته شود و معمولاً باید دو الی سه برابر میانگین یک هفته گذشته باشد. حال فرض کنید اگر محدوده حمایتی یا مقاومتی پرقدرت شکسته شود و در چند روز پس از آن شاهد این باشیم که قیمت پایانی روز جاری کمتر از روز قبل باشد. در این صورت احتمال پولبک پایین است؛ چراکه احتمال فروش قوی در بازار و همچنین نبود تقاضای کافی در سهم وجود دارد. اکثر سرمایه گذاران فکر می‌کنند که پولبک حتماً باید بازگشتی به نقطه شکست باشد، در صورتی که در بازار کمتر شاهد این موضوع هستیم و عمدتاً پولبک به محدوده شکست تکمیل نمی‌گردد.

توسعه میادین مشترک با منابع مشترک؛ صنعت نفت ایران احیا می‌شود؟

گروه اقتصادی، انصاف نیوز: در حالی‌که به نظر می‌رسید خاورمیانه نقش اول بازی در بازار جهانی انرژی را واگذار کرده و در آستانه بازنشستگی است، تحولات سیاسی ناشی از حمله روسیه به اوکراین، این منطقه را بازی برگرداننده است. عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، حتی بحرین و حالا عراق برخاسته از خاکستر جنگ و تروریسم، تلاش می‌کنند در معادلات به‌هم‌ریخته بازار انرژی سهم بیشتر و جایگاه بهتری برای خود دست و پا کنند. بازیگر دیگر، ایران است که با وجود همه دشمنی‌ها و کارشکنی‌ها و رقابت‌ها، به دو دلیل؛ منابع عظیم انرژی و موقعیت ژئوپلوتیک‌اش، قابل حذف نیست. در این گزارش، نگاهی کرده‌ایم به شرایط فعلی صنعت نفت و ایده‌هایی که در صورت تداوم این شرایط، ما را در رقابت برای توسعه میادین مشترک نگه می‌دارد.

در اهمیت میدان

تحریم، غیر از همه آثار مستقیم و غیرمستقیمش، جذب سرمایه خارجی برای صنعت نفت ایران را تقریبا غیرممکن کرد. فقدان سرمایه به شکل مستقیم بر فناوری‌های استخراج و فراوری اثر گذاشت. به اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ عبارت دیگر، صنعت همپای مصرف رشد نکرد و بنابراین بسیاری از چاه‌ها، هنوز از نیمه‌عمر نگذشته، به دلیل برداشت‌های صیانت‌نشده، از مدار خارج شده یا افت شدید تولید را شاهد بوده‌اند.

در این شرایط، همسایگان ما با تمرکز ویژه بر میدان‌های مشترک نفتی و گازی، تولید بیشتر از این میادین را هدف‌گذاری کردند. بزرگ‌ترین منبع گاز جهان، پارس جنوبی برای ما و گنبد شمالی برای قطری‌ها، از همین دست میادین مشترک است که شدت رقابت در آن، آوازه‌ای جهانی دارد. معتبرترین شرکت‌های انرژی جهان برای توسعه این میدان به منطقه آمدند و البته در کنار قطر ایستادند. این‌جا شیب هم یار قطری‌ها بوده و به برداشت بیشتر و کم‌هزینه‌ترشان کمک کرده است.

یک نمونه دیگر، میدان نفتی و گازی آرش است که آن را با کویتی‌ها شریکیم. فروردین ماه گذشته، رسانه‌ها از امضای تفاهم‌نامه‌ای میان عربستان و کویت برای همکاری و تسریع در بهره‌برداری از ذخایر این میدان خبر دادند. همکاری دو کشور بدون به رسمیت‌شناختن حق ایران، موجب اعتراض وزارت امور خارجه شد و چند تحرک دیپلماتیک در پی داشت.

کارشناسان در برآوردهای گوناگون، بین 20 تا 30 میدان یا مخزن نفتی و گازی مشترک برای کشور شناسایی کرده‌اند. میادین نفتی اسفندیار، فروزان و فرزاد با عربستان، گنبدلی با ترکمنستان، نفت‌شهر یا نفت‌خانه، یادآوران – سنباد و آزادگان – مجنون با عراق، از مهم‌ترین منابع هیدروکربوری ایران تلقی می‌شوند. میدان آزادگان – مجنون از بزرگ‌ترین میادین نفتی شناسایی‌‌شده منطقه است که ما را در رقابت با عراق قرار می‌دهد.

مورد عجیب عراق

اقتصاد عراق از دهه 1990 میلادی و در پی حمله صدام به کویت، روند اضمحلال را آغاز کرد. صنعت نفت این کشور به مثابه شاهرگ اقتصادی‌اش، تحت شدیدترین تحریم‌های تجربه‌شده تا آن وقت قرار گرفت. قدرت‌های جهانی، تنها پس از آن‌که اطمینان یافتند فروش نفت به تامین مالی دولت وقت این کشور منجر نمی‌شود، به ابتکار نفت در برابر غذا تن دادند. آن تحریم‌ها برداشته شد اما دو دهه دیگر جنگ و ترور، عملا اقتصاد این کشور را به ویرانی کشاند. با این همه عراق روند بسیار کند اما مستمر اصلاحات اقتصادی را آغاز کرد؛ سهم خود از اوپک را پس گرفت، سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع استراتژیک خود از جمله نفت و گاز و پتروشیمی را تسهیل کرد، طیف متنوعی از سرمایه‌گذاران، توسعه‌دهندگان و پیمانکاران (از شرکت‌های چینی و هندی گرفته تا غول‌های انرژی فراملیتی) را پذیرفت و اقداماتی برای اصلاح نظام بانکی، گمرکی و مالیاتی صورت داد. به این ترتیب در کنار آغاز روند اصلاح ساختارهای اقتصادی، درآمدهای ارزی عراق از محل صادرات نفت و گاز و مشتقات آن، به شکل چشم‌گیری رشد کرد. تنها در نیمه نخست سال‌جاری میلادی، 2022، این کشور به درآمد 60 میلیارد دلاری رسید.

طبیعی است که چنین درآمد ارزی بالایی، دست مقامات همسایه غربی را برای توسعه میادین مشترک باز می‌کند و اگر چاره نشود، عرصه رقابت در این‌جا هم برای ایران تنگ‌تر خواهد شد.

یک ابتکار قابل تقدیر

تقریبا دو دهه است که همه دست‌اندرکاران صنعت نفت در کشور، اتفاق نظر دارند که اولویت نخست هر اقدام توسعه‌ای در این حوزه، بهبود عملکرد در میادین مشترک نفتی و گازی است. یکی از بزرگ‌ترین و البته جدیدترین گام‌هایی که در این زمینه برداشته شده، تشکیل یک کنسرسیوم ایرانی برای توسعه میدان نفتی آزادگان است.

روز چهاردهم تیر ماه، وزیر نفت در توئیتر خود نوشت: «برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت ایران، طرح ‎توسعه یکپارچه ‎میدان نفتی مشترک آزادگان، با تأمین مالی 7 میلیارد دلاری بانک‌های دولتی و خصوصی، هلدینگ‌های اقتصادی و صندوق توسعه ملی و با هدف افزایش تولید این میدان به 570 هزار بشکه در روز، عملیاتی خواهد شد.» همان روز، این تفاهم‌نامه در حضور رئیس‌جمهور به امضا رسید که نشان از اهمیت آن داشت.

ابتکار وزارت نفت در همراه‌کردن چند بانک خصوصی و دولتی، شرکت‌های فنی و مهندسی و صندوق توسعه ملی، هم ریسک‌‌های سرمایه‌گذاری در این میدان را به شدت کاهش می‌دهد، هم امکان تامین اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ مالی یک مگاپروژه نفتی را فراهم می‌آورد و هم مانع از دست رفتن سهم ایران می‌شود. در اهمیت تفاهم‌نامه توسعه این میدان با منابع داخلی همین بس که در پرتال وزارت نفت، میدان نفتی آزادگان – مجنون، دهمین میدان نفتی بزرگ جهان معرفی شده است.

حسن‌تاش می گوید کنسرسیوم ایرانی باید در نخستین گام سراغ توسعه یک میدان کوچک برود تا تجربه کسب اصلاح یا بازگشت روند در بازار فارکس چیست؟ کند

دقت و مراقبت لازم دارد

یک کارشناس برجسته صنعت نفت در گفت‌وگو با انصاف نیوز، با تقدیر از اقدام اخیر وزارت نفت می‌گوید: این ایده چند سال پیش مطرح شد که منابع بانک‌ها با هم تجمیع و در حوزه تولید یا ارتقای بهره‌وری سرمایه‌گذاری شود که متاسفانه چندان از آن استقبال نشد.

سیدغلامحسین حسن‌تاش ادامه داد: توسعه صنایع بالادستی نفت معمولا سرمایه‌های کلان می‌طلبد اما راه سرمایه خارجی به دلیل تحریم‌ها مسدود است و موسسات مالی و بانک‌های داخلی هم به تنهایی قادر به تامین آن نیستند. بنابراین ایجاد کنسرسیومی از بانک‌ها و توسعه‌دهندگان می‌تواند بن‌بست سرمایه‌گذاری در صنعت نفت کشور را بشکند.

حسن‌تاش نفس تشکیل کنسرسیومی از بانک‌ها برای توسعه میادین نفتی را اقدامی قابل تقدیر دانست و افزود: این اقدام برای نخستین‌بار در ایران انجام می‌شود بنابراین پیشنهاد می‌کنم با توسعه یک میدان نفتی کوچک آغاز شود.

او اضافه کرد: طبیعتا حجم عملیات در یک میدان کوچک کمتر است و بنابراین ثبت روش‌ها، تدوین نظام‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و مستندسازی راحت‌تر صورت می‌گیرد، گلوگاه‌ها و چالش‌ها بهتر و سریع‌تر شناسایی و حل و فصل می‌شوند و احتمال موفقیت هم بیشتر است. در نتیجه اعتماد به نفس شرکا و تمایل به ادامه افزایش می‌یابد اما در یک میدان بزرگ، احتمال شکست بیشتر است و طرحی در نخستین گام شکست بخورد، محبوب نخواهد بود.

حسن‌تاش گفت: میدان نفتی آزادگان یکی از بزرگ ترین میادین نفتی جهان است و توسعه‌اش به منابع مالی بسیار بزرگی نیاز دارد. بنابراین به نظر می‌رسد جای چندان مناسبی برای نخستین تجربه ما در استفاده از منابع مشترک داخلی نیست.