انواع امواج محرک

اهمیت تست OAE در نوزادان
تست OAE در نوزادان یکی از تست های اصلی است که هنگام غربالگری شنوایی انجام می شود. این تست بمنظور کشف مشکلات شنوایی در نوزادان، در بدو تولد و یا ماه های اول انجام می گردد. غربالگری شنوایی بسیار اهمیت داشته و لازم است تا در اسرع وقت انجام شود. چرا که سبب می شود تا کم شنوایی یا عدم شنوایی احتمالی نوزاد به موقع تشخیص داده شده و با انجام روش های درمانی ویژه از پیامدها و مشکلات ناشی از کم شنوایی که شامل اختلال در یادگیری و تکامل زبانی و مهارت های گفتاری است جلوگیری شود. در واقع شنوایی نقش عمده ای در یادگیری نوزاد در ماه های اول تولد داشته و یکی از ابزار اصلی ارتباط با اطراف و کسب مهارت به شمار می رود. به طور معمول تست OAE در نوزادان در چند روز اول تولد و قبل از ترخیص از بیمارستان انجام می شود.
تست OAE چیست؟
تست OAE مخفف اصطلاح Otoacoustic Emissions به معنی انتشارات اتواکوستیک است. به عبارت دیگر OAE یک صدای سطح پایین است که توسط حلزون یا گوش داخلی، به صورت خود به خود منتشر شده و یا توسط یک محرک شنوایی برانگیخته می شود. به طور خاص، OAE اطلاعات مربوط به عملکرد سلول های مویی خارجی را فراهم می کند. در اثر حرکت زنجیره استخوانی و پرده صماخ ناشی از جنبش های حلزون گوش این امواج صوتی به وجود می آیند و به سمت خروج از گوش منتشر می شوند. این تست یک آزمون فیزیولوژیک است.
انواع تست OAE
۱-SOAE
Spontaneous OAE صداهایی هستند که بدون تحریک خارجی و به صورت خود به خودی از حلزون گوش منتشر می شوند و با استفاده از میکروفن هایی با حساسیت بالا در مجرای گوش خارجی قابل اندازه گیری هستند. SOAE تقریباً در ۳۵-۵۰٪ از افراد قابل تشخیص است. این امواج صوتی دارای فرکانس ثابتی بین ۵۰۰ تا ۴۵۰۰ هرتز بوده و صدای آن ها بین ۳۰-تا +۱۰ دسی بل (dB SPL) است. اکثر مردم صداهای SOAE خود را نمی شنوند اما حدود ۱ تا ۹٪ افراد این صداها را به صورت وزوز های آزار دهنده ممکن است تجربه کنند.
۲- OAE های برانگیخته شده
این صداها با استفاده از سه روش می توانند تولید شوند:
- Stimulus Frequency OAEs (SFOAEs) (محرک فرکانسی) این امواج صوتی در حین استفاده از یک محرک با صدای خالص(pure-tone) اندازه گیری شده و به صورت اختلاف برداری بین شکل موج محرک و شکل موج ثبت شده (که از مجموعه محرک و OAE تشکیل شده است) به دست می آیند.
- Transient-evoked OAEs (TEOAEs or TrOAEs)در این نوع از یک محرک کلیک (دامنه فرکانس وسیع) و یا تون برست (صدای خالص زمان کوتاه) استفاده می شود. در تستOAEدر نوزادان معمولا از این نوع OAE ها استفاده می شود.
- Distortion product OAEs (DPOAEs) این نوع در پاسخ به دو محرک با دو فرکانس مختلف و شدت هایی در یک محدوده ی معین ایجاد می شود.
روش انجام تست OAE
روش انجام تست OAE
تست OAE در نوزادان حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می کشد. این تست تشخیص تمایز فرکانس های مختلف را توسط نوزاد بررسی می کند که ممکن است اختلال شنوایی در برخی از این فرکانس ها وجود داشته باشد. تست OAE آزمونی غیر تهاجمی و بدون درد است. برای انجام تست، پروب های کوچکی داخل مجرای گوش نوزاد قرار داده می شود. توسط این پروب ها امواج صوتی به داخل گوش فرستاده می شود و پاسخ حلزون گوش به صورت امواج OAE دریافت شده و ثبت می شود. هنگام انجام تست باید نوزاد در آرامش کامل به سر ببرد. در حالتی که در آغوش مادر و یا یک اتاق آرام قرار داشته و دست ها ثابت و بدون حرکت بوده و نوزاد خواب یا نیمه خواب باشد.
بررسی نتایج آزمون
باید دقت کرد که نتیجه تستOAE زمانی قابل قبول است که حداقل سه بار پشت سر هم و در طی یک جلسه در هر گوش به صورت مجزا انجام شده و حداقل دو بار از سه مرتبه ی انجام تست، یک نتیجه ی یکسان تکرار شود. باید دقت و حساسیت را در انجام آزمون بالا برد تا در حد امکان تعداد نتایج کاذب منفی کم شود و شناسایی و تشخیص درست صورت گیرد.
نتیجه منفی (سالم)
نتیجه منفی (سالم)
به طور معمول در غربالگری شنوایی مقدار ۲۵ تا ۳۰ دسی بل به عنوان حد شنوایی در نظر گرفته می شود. در صورتی که نتیجه گزارش شده در تست OAE در نوزادان بیشتر از آن باشد نتیجه منفی یا سالم در نظر گرفته خواهد شد. نتیجه منفی به این معنی است که سطح شنوایی نوازاد خوب ارزیابی شده و مشکلی مشاهده نشده است. اما با وجود نتیجه خوب، لازم است تا والدین هم چنان با دقت نظاره گر نشانه ها و شواهد شنوایی کودک خود بوده و او را تحت مراقبت و کنترل داشته باشند. علاوه بر این باید انواع تست شنوایی ضروری را که توسط مراکز بهداشتی در سنین مختلف برای کودک در نظر گرفته شده است، به موقع انجام دهند.
نتیجه مثبت (مشکوک به کم شنوایی)
مقدار OAE کمتر از حدود ۲۵ دسی بل در تست OAE در نوزادان به عنوان نتیجه مثبت یا مشکوک به کم شنوایی تلقی می شود. معمولا نتایج مثبت در اثر خطاهای موجود به دست می آیند و در صورت تکرار، نتیجه منفی خواهد شد. اما در صورتی که نتیجه مثبت تایید شد ضروری است تا آزمون های دیگر برای بررسی دقیق تر شنوایی انجام شوند. معمولا تست ABR نیز انجام می گردد. هم انواع امواج محرک چنین آزمون های شنوایی سنجی دیگری حدود ۲ هفته تا ۳ ماه بعد انجام شده تا بتوان تشخیص مناسب داده و درمان را به موقع شروع کرد. درمان هایی که معمولا در نظر گرفته می شود شامل تجویز سمعک مناسب و یا عمل جراحی برای کاشت یا پیوند حلزون گوش است.
خطای آزمون
خطای آزمون
معمولا انجام این تست با خطا هایی همراه است که باید تا حد امکان آن ها را حذف کرد. میزان تجربه کارشناسی که تست را انجام می دهد، شرایط محیطی انجام آزمون، شرایط نوزاد و هم چنین دقت دستگاه ها می تواند در ایجاد خطا در نتیجه انواع امواج محرک موثر باشد. در صورتی که جرم یا مایعی در گوش وجود داشته یا گوش میانی دچار عفونت شده و یا به هر دلیلی مجرای گوش مسدود شده باشد نیز ممکن است روی نتیجه ی تست تاثیر بگذارد. در واقع یکی از کاربردهای تست OAE تشخیص انسداد گوش میانی و مجرای گوش نیز است. جایگذاری نادرست پروب ها، گریه و یا حرکت زیاد نوزاد، وجود سر و صدا و نویز در اتاق انجام تست ، اتصال نوزاد به رسپیراتور و تجهیزات درمانی از دیگر عواملی هستند که می توانند سبب بروز خطا در نتیجه تست OAE شوند.
برخی از ویژگی های تست OAE
تست OAE در نوزادان تنها ظرف مدت چند دقیقه انجام می شود. با توجه به روش انجام ساده می توان آن را به راحتی برای افرادی مثل نوزادان، کودکان و بیماران انجام داد و نیازی به همکاری خاصی از طرف فرد مورد نظر نیست. از طرف دیگر، تکرارمتعدد این آزمون عوارض یا ضرری برای نوزاد به همراه ندارد. معمولا و در اکثر موارد پاسخی که گوش در اثر برانگیخته شدن و انتشار این امواج می دهد، قابل اعتماد است. از دیگر مزایای تست OAE می توان به این مورد اشاره کرد که برای انجام تست، نیازی به فضای کاملا آرام و یا اتاق آکوستیک وجود ندارد اما باید مراقب بود سر و صدای زیاد و نویز موجب اختلال در نتیجه ی تست نشود. هزینه ی آن مناسب بوده و در اکثر بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و درمانی قبل از مرخص شدن برای تمام نوزادان انجام می شود.
برخی کاربردهای تست OAE
برخی کاربردهای تست OAE
بیشترین کاربرد OAE ها در غربالگری شنوایی برای نوزادان تازه متولد شده است. از OAE ها در کاربردهای تشخیصی مختلفی که مرتبط با حلزون و گوش داخلی است نیز می توان استفاده کرد. یکی از کاربرد های این تست در بیماری نوروم آکوستیک است که روی حلزون گوش تاثیر می گذارد و OAE می تواند در تشخیص و هم چنین در حین عمل جراحی مورد استفاده قرار بگیرد. بررسی ها نشان داده است که DPOAEs برای تشخیص کاهش شنوایی در فرکانس های بالا در مقایسه با TEOAEs اطلاعات بیشتری را فراهم می کند. این نشانه ای است که DPOAE می تواند در تشخیص شروع کم شنوایی ناشی از سر و صدا کمک کند. از کاربرد های دیگر این تست می توان به بررسی حساسیت شنوایی، تشخیص و تفکیک بین جز حسی و عصبی در کاهش شنوایی های حسی عصبی و استفاده در افراد متمارض اشاره کرد.
انجام تست OAE در ایران
غربالگری شنوایی در ایران از سال ۷۶ توسط سازمان بهزیستی کشور مطرح شد و پس از گذشت مدتی با انجام بررسی های لازم و کسب اطلاعات کافی و مقایسه ی تست های گوناگون، در نهایت تست TEOAE به عنوان یک تست با حساسیت بالا برای غربالگری شنوایی نوزادان مطرح شد که مورد تایید سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت قرار گرفت. در ابتدا این طرح غربالگری شنوایی در چند استان کشور اجرا شده و نتایج بررسی و تحلیل شد و سرانجام از سال ۱۳۸۴ با هدف تشخیص به موقع کم شنوایی و ناشنوایی در نوزادان در انواع امواج محرک کل کشور اجرا گردید. مطابق با آمار، حدود دو سوم از کودکانی که به درجه های مختلفی از کم شنوایی مبتلا هستند در کشور های در حال توسعه زندگی می کنند در حالی که حدود ۶۰ درصد از انواع اختلال شنوایی در کودکان از طریق برنامه های غربالگری شنوایی در انواع امواج محرک سطح اولیه قابل پیشگیری هستند.
دلایل ایجاد مشکلات شنوایی در نوزادان
دلایل ایجاد مشکلات شنوایی در نوزادان
ژنتیک و وراثت یکی از دلایل مهم برای انتقال مشکلات شنوایی در نوزادان است. بیماری هایی مثل سرخچه و سایر بیماری های عفونی و ویروسی، سفلیس و مصرف برخی دارو ها می توانند در حین بارداری شنوایی نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد. تولد زود هنگام و نارس بودن نوزاد و زردی بعد از تولد نیز از عوامل دیگری هستند که ممکن است مشکلات و اختلالات شنوایی ایجاد کنند.
آسیب های کم شنوایی در کودکان
باید توجه کرد که در ماه های اول تولد، سرعت رشد و یادگیری نوزاد زیاد بوده و هر گونه اختلال از جمله اختلال های شنوایی در کودکان می تواند مشکلات بزرگی در یادگیری کودک به وجود آورد بنابراین بهتر است هر گونه مشکل شنوایی به سرعت و به موقع تشخیص داده شده و اقدامات درمانی لازم برای آن انجام گردد تا کودکان در مراحل مختلف زندگی دچار مشکل نشوند.
تست های شنوایی برای نوزادان بستری شده
تست های شنوایی برای نوزادان بستری شده
در مورد نوزادان بستری شده در بیمارستان بسیار باید مراقب بود و دقت کرد چرا که ممکن است انجام تست های غربالگری شنوایی و OAE فراموش شود. مصرف دارو های مختلف و انتقال به بیمارستان های دیگر، غربالگری شنوایی در مورد این نوزادان را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است سبب ایجاد نتایج کاذب شود بنابراین با انجام غربالگری مجدد باید از صحت نتایج مطمئن شد. در صورتی که نتایج تست منفی (سالم) باشد نیز توصیه می شود شنوایی نوزاد بستری شده در سنین مختلف از جمله ۳ و ۹ و ۱۸ و ۳۰ ماهگی تا ۳ سالگی نیز مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد.
ضرورت انجام غربالگری مجدد
حتی در صورت انجام غربالگری شنوایی به بهترین شکل اجرایی و انجام آزمون های OAE و ABR باز هم ممکن است ۵-۱۰ درصد از نوزادانی که به کم شنوایی مادرزادی مبتلا هستند شناسایی نشوند بنابراین در یک سری از موارد از جمله نوزادان نارس و کم وزن، نوزادان با وزن بیش از حد زیاد، چند قلوها، نوزادان با سابقه بستری، نوزادانی که داروهای خاصی مصرف کرده اند، نوزادان با سابقه دریافت یا تعویض خون و … غربالگری مجدد انجام شود.
روش های انجام غربالگری
انجام تست های OAE و ABR در غربالگری شنوایی نوزادان می تواند به صورت موازی و یا سری انجام شود. در حالت موازی، همزمان در هر دو گوش، هر دو تست انجام می شوند. اما در روش دوم انواع امواج محرک یعنی روش سری ابتدا تست OAE در هر دو گوش انجام شده و در صورت مشکوک بودن نتیجه، تست غربالگری به روش ABR نیز انجام می شود. در صورتی که نوزادی دارای نتیجه منفی در تست OAE بوده (سالم) اما دارای فاکتورهای خطر از جمله عفونت های داخل رحمی مادر، سابقه شیمی درمانی و.. باشد نیز ضروری است تست ABR را انجام دهد.
امواج الیوت اصلاحی
در مطلب امروز سایت آموزش بورس درباره امواج الیوت اصلاحی صحبت خواهیم کرد.
در دو آموزش بورس قبلی با تئوری امواج الیوت و امواج پنجگانه اصلی در الیوت آشنا شدیم.
اما میدانیم که در اغلب موارد در پی ۵ موج اصلی و محرک یا انگیزشی، معمولا ۳ موج اصلاحی خواهیم داشت.
در موجهای ۳ گانه اصلاحی نیز موج ۱ و ۳ با هم همجهت هستند و خلاف جهت موج دوم میباشند.
پس اگر موج اول و آخر اصلاحی، نزولی باشند، آنگاه موج دوم یا میانی صعودی خواهد بود و بالعکس.
همچنین اگر ۵ موج اصلی در جهت کاهش باشند، آنگاه ۳ موج اصلاحی افزایشی است و بالعکس.
قوانین امواج الیوت اصلاحی
در این بخش از آموزش بورس به ۴ حالت از آرایشهای ممکن در بروز امواج الیوت اصلاحی میپردازیم.
امواج ۳ گانه اصلاحی انواع امواج محرک در نمودارها ممکن است به چهار صورت مختلف دیده شوند. این ۴ حالت عبارتند از:
۱- آرایش زیگزاگی Zigzag
۲- آرایش مسطح یا تخت Flat
۳- آرایش مثلثی Triangle
۴- آرایش ترکیبی Combination
در آرایش زیگزاگی سقفها و کفهای جدیدتر، همگی غیر همسطح هستند و در بین دو خط موازی یا کانال امتداد دارند.
در آرایش تخت یا فلت سقفها و کفهای جدید، همگی تقریبا در یک سطح هستند و تشکیل یک رنجباند میدهند.
در آرایش مثلثی سقفها و کفهای جدید، هم سطح نیستند و تشکیل یک پترن مثلث میدهند.
در آرایش ترکیبی نیز ممکن است پترنی جدید و از ترکیب این ۳ مدل و آرایش تشکیل شود.
حال چنانچه هر ۵ موج اصلی روند و سپس ۳ موج اصلاحی آن در ادامه تشکیل شوند، ۸ موج الیوت کامل خواهند شد.
یعنی با پایان ۵ موج اصلی صعودی و ۳ موج اصلاحی نزولی آنها، حال باید منتظر صعود قیمت باشیم.
همچنین با پایان ۵ موج اصلی نزولی و ۳ موج اصلاحی صعودی آنها، باید منتظر نزول قیمت باشیم.
امواج مغزی چیست و کدامند؟
امواج مغزی چیست؟ امواج مغزی ولتاژهای الکتریکی نوسانی در مغز هستند که اندازه آنها فقط چند میلیونیم ولت است. پنج موج مغزی بهطور گسترده شناختهشده است. فرکانسهای اصلی امواج EEG انسان که توسط دستگاه الکتروانسفالوگرافی (E.E.G) یا امپلیافایرهای زیستی میشود؛ در جدول پایین به همراه ویژگیهای آنها ذکرشده است.
امواج مغزی چیست؟ معرفی امواج مغزی
معرفی امواج مغزی
در ادامه میخواهم امواج مغزی را به شما معرفی کنم. قبل از آن دقت کنید، عبارت هایی مثل بتا و آلفا در واقع لغات کاملا علمی هستند و نباید آنها را با چیزهای غیر علمی مثل حالت آلفا و… اشتباه بگیرید!
۱_ امواج گاما یا Gamma Waves
امواج گاما بالاترین فرکانس در میان امواج مغز را دارند که گفته میشود بین 30 الی 60 هرتز است. این امواج مسئول عملکرد شناختی، یادگیری، حافظه و پردازش اطلاعات است. غلبه داشتن این موج منجر به اضطراب، تحریک زیاد و استرس میشود. درحالیکه سرکوب آن میتواند منجر به اختلال کمتوجهی و بیشفعال (ADHD) ئ افسردگی و اختلالات یادگیری شود. در شرایط مطلوب امواج گاما به توجه، تمرکز، اتصال حواس (بویایی، بینایی و شنوایی) هوشیاری، پردازش ذهنی و ادراک کمک میکنند.
۲. امواج بتا یا Beta Waves
امواج بتا، امواج مغزی با فرکانس بالا و دامنه کم هستند که معمولاً در حالت بیداری مشاهده میشوند. این امواج در افکار آگاهانه و تفکر منطقی نقش دارند و تمایل دارند که اثر محرک داشته باشند. داشتن مقدار مناسب امواج بتا به ما امکان تمرکز میدهد.
غلبه داشتن این موج باعث اضطراب، تحریک زیاد، عدم توانایی در داشتن آرامش و استرس میشود، درحالیکه سرکوب آن میتواند منجر به بیشفعالی ADHD، رویاپردازی، افسردگی و داشتن مهارتهای شناخت ضعیف شود.
در شرایط مطلوب امواج بتا به تمرکز آگاهانه، حافظه و حل مسئله کمک میکنند. این امواج را میتوان به سه طبقهبندی تقسیم کرد.
- امواج بتا کم (12e15 Hz): به امواج بتا یک معروف هستند و بیشتر مرتبط با توجه آرام، متمرکز و درونی هستند.
- امواج بتا میانی (15e20 Hz): بهعنوان امواج بتا دو شناخته میشوند و با افزایش انرژی، اضطراب و عملکرد همراه است.
- امواج بتا زیاد (18e40 Hz): بهعنوان امواج بتا سه شناخته میشوند و با استرس، اضطراب، پارانویا (نوعی اختلال شخصیت)، انرژی زیاد و تحریک زیاد همراه است.
3_ امواج آلفا یا Alpha Waves
امواج آلفا یک محدوده فرکانسی بین امواج بتا و تتا دارند. این امواج به ما کمک میکنند تا در صورت لزوم آرام شویم و احساس آرامش عمیق ما را تقویت میکنند.
- امواج آلفا بهطور برجستهای در زمانهای رویاپردازی، عدم توانایی در تمرکز و حالت بسیار آرام دیده میشوند.
- اگر آنها سرکوب شوند میتوانند باعث اضطراب، استرس زیاد و بیخوابی باشند.
- در حالت مطلوب منجر به حالت آرامش میشوند.
۴_ امواج تتا یا Theta Waves
این دامنه فرکانسی خاص در رویاپردازی و خواب نقش دارد.
- در زمانهای غلبه داشتن امواج تتا، بیشفعالی ADHD، افسردگی، تکانشگری و کمتوجهی مشاهده میشود.
- در صورت سرکوب این امواج، اضطراب، آگاهی عاطفی ضعیف و استرس دیده میشود.
- در حالت مطلوب، امواج تتا به خلاقیت، ارتباط عاطفی، شهود و داشتن آرامش کمک میکند.
- امواج تتا به بهبود شهود و خلاقیت و داشتن احساس طبیعیتر بودن در ما کمک میکند.
- امواج تتا همچنین در بهبود خواب (restorative sleep) نیز نقش دارند.
۵_ امواج دلتا یا Delta Waves
امواج دلتا کندترین امواج مغزی ثبتشده در انسان است. آنها بیشتر در نوزادان و کودکان کمسن مشاهده میشوند و با عمیقترین سطح آرامش و بهبود خواب همراه هستند.
- امواج دلتا بهطور برجستهای در آسیبهای مغزی، مشکلات یادگیری، ناتوانی در تفکر و بیشفعالی ADHD شدید دیده میشوند.
- اگر این موج سرکوب شود، منجر به ناتوانی در جوانسازی بدن و احیای مجدد مغز و خواب کم و بیکیفیت میشود.
- تولید کافی امواج دلتا به ما کمک میکند تا کاملاً احساس جوانی داشته و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، روند بهبودی طبیعی و بهبود خواب عمیق میشود.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله با هم انواع امواج مغزی شامل امواج گاما، بتا، تتا، آلفا و دلتا را با هم بررسی کردیم. در آخر اگر سوال و نظری داشتید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
قیمت سمعک | خرید سمعک | سمعک | سمعک هوشمند | سمعک نامرئی | سمعک ارزان | سمعک دیجیتال | سمعک داخل گوش | سمعک سالمندان | سمعک شارژی
ABR معروف ترین آزمون الكتروفيزيولوژيك می باشد. آزمون ABR سيگنال الكتريكي ثبت شده از ساقه مغز می باشد كه از طریق محرك صوتي برانگيخته مي شود و به صورت 7 سري موج مثبت ثبت مي شود كه حدود 10 ميلي ثانيه طول مي كشد. در حقیقت ABR به روشی گفته می شود براي بررسي عملكرد دو گوش،اعصاب شنوايي و سيستم شنوايي مركزي تا ساقه مغز مي باشد.
اولين موج ABR حدود 5/1 تا 2 ميلي ثانيه بعد از اولين تحريك ظاهر خواهد شد. موج 5 واضح ترين موج است و بيشترين ارتباط را با آستانه شنوايي دارد.
امواج ولتاژ پايين (كمتر از 1 ميكرو ولت) دارند، بنا براين عوامل بسياري مانند حركات ماهيچه اي و. در ثبت پاسخ تاثيرمي گذارند به همين دليل براي ثبت امواج ،تقويت،فيلتراسيون و ميانگين گيري انجام مي شود.
بهترین محرك جهت ثبت امواج ABR كليك است اما در مواردي كه بخواهيم پاسخ فركانس خاص را ثبت كنيم نیاز داریم از محرك تون برست استفاده كنيم.
آزمون ABR توسط اديولوژيست انجام مي شود. براي ثبت امواج، الكترودهايي را در ناحيه رستنگاه مو(VERTEX) ،نرمه گوش يا زائده ماستوييد همان طرف،نرمه گوش يا زائده ماستوييد طرف مقابل مي چسبانند. محرك صوتي با استفاده از هدفون وارد گوش مي شود و سپس الكترود هاي متصل به سر پاسخ الكتريكي را دريافت مي كنند. انجام ABR باعث ایجاد درد برای بیمار نخواهد شد اما بهتر است بيمار هنگام آزمايش بخوابد. مدت زمان انجام آزمون حدودا 1 ساعت است.
كاربرد باليني ABR
در برآورد حساسيت شنوايي،ارزيابي عصب شنوايي و ارزيابي شنوايي نوزادان،كوكاني كه تاخير رشد دارند، كودكان يا بزرگسالان چند معلوليتي، افراد مبتلا به اتيسم، افراد متمارض كاربرد دارد.
– البته نام اصلی این پدیده سابلیمینال یا محرکهای زیر استانه است که در ایران به نام امواج ذهنی معروف شده است.
امواج ذهنی یا محرکهای زیرآستانهای (در انگلیسی Subliminal stimuli) در تقابل با محرکهای فراآستانهای به هرگونه محرک حسی که پایینتر از آستانه مطلق فردی برای ادراک آگاهانه باشد اطلاق میگردد. مفهوم ادراک زیرآستانهای از اینرو شایان توجه است که میگوید اندیشه، احساسات و رفتار مردم متأثر از محرکی است که علیرغم عدم آگاهی از آن، ادراک میگردد. این پدیده ابتدا در سال ۱۸۹۷ مطرح شد، ولی در ۱۹۵۷ جستار «امواج ذهنی»، هنگامی که آگهیسازان و چیرهدستان وادی تبلیغات، ادعای کاربرد بالقوه آنرا در تحریک خریداران مطرح ساختند، به گفتمانی جنجالی بدل شد. این در حالیست که
پژوهشهای علمی متعاقب، از سنجش بیشتر این ادعاهای بازاریابی، در غیاب یک اثر دارونمایی صِرف، برای رسیدن به نتایجی درخور اعتماد، ناتوان بودهاند.
محتویات
-
۱ انواع امواج ذهنی
- ۱.۱ دیداری(پنهان کردن عکس در فریم های فیلم)
- ۱.۲ شنیداری
انواع امواج ذهنی
محرکهای زیراستانهای را به دو شکل دیداری و شنیداری طبقهبندی میکنند.
امواج ذهنی دیداری(پنهان کردن عکس در فریم های فیلم)
امواج ذهنی دیداری تصاویریاند که زودتر از دریافت بیننده از جلو چشمش انواع امواج محرک انواع امواج محرک عبور میکنند یا اینکه بهصورت نهانی در نگارهای گنجانده شدهاند. ادعا میشود اینگونه تصاویر در ناخودآگاه بیننده تأثیر میکنند.
امواج ذهنی شنیداری (revercing یا برگردان موسیقی…)
امواج ذهنی شنیداری پیامهاییاند که با بلندایی آرامتر از آستانه شنوایی فرد نجوا میشوند یا اینکه بهصورت برگردان در فرایندی با نام «واروننگاری» به گوش شنونده میرسند. ادعا میشود این پیامها در ناخودآگاه شنونده تأثیر میکنند. مثلاً در سال ۱۹۸۸ قاتل زنجیرهای ریچارد رامیرز، در دادرسیاش چنین اظهار داشت که موسیقی گروه ایسی/دیسی و بهویژه آهنگ «ولگرد شب» از آلبوم شاهراهی بهسوی دوزخ الهامبخش او برای ارتکاب جنایت بودهاست. [۲] دیوید جان اوتس، یکی از بنیانگزاران نظریه برگردان گفتار مدعی شد آهنگ «شاهراهی بهسوی دوزخ» در همان آلبوم، دربردارنده پیامهای نهانسازی شده، «قانون منم»، «نام من ابلیس است» و «او ازآن دوزخ است» در برگردان خود است که ممکن است در برانگیختن قاتل مؤثر بوده باشند.
تاریخچه امواج ذهنی
دکتر ا. و. اسکریپچر مدیر آزمایشگاه بخش روانشناسی دانشگاه ییل در سال ۱۸۹۷ کتابی با نام روانشناسی نوین منتشر کرد که در آن برای نخستین بار به تشریح بنیادی پیامهای زیرآستانهای (امواج ذهنی) پرداخت.
از آن پس درمورد توانمندی پدیده ادراک زیرآستانهای، ادعاهای بسیاری شنیده شده که شاید شناختهشدهترین آنها در سال ۱۹۵۷ ازسوی جیمز ویکاری یک فروشنده پژوهشگر مطرح گردیده است. او مدعی شد که در طول یک دوره شش هفتهای به ۴۵۶۹۹ مشتری در سینمایی واقع در فورت لی نیوجرسی در میان فیلم پیکنیک دو پیام تبلیغاتی نشان داده شده بود:
«گرسنهاید؟ پاپکُرن بخورید» و «کوکاکولا بنوشید» که به گفته او در هر ۵ ثانیه یکبار به مدت سههزارم ثانیه این پیامها نمایش داده شده بودند. زمان آن پیامها چنان کوتاه بودند که آنها هرگز آگاهانه ازسوی کسی دریافت نمیشدند، اما ویکاری ادعا کرد که در طول این دوره ۶ هفتهای با همه آنکه مشتریان از پیامها ناآگاه بودند، فروش پاپکُرن، ۵۷٫۸% و فروش کوکاکولا، ۱۸٫۱% افزایش یافتند ویکاری اصطلاح «آگهی زیرآستانهای» را برای نخستینبار بهکار برد و آنگاه شرکت تبلیغاتی فرافکنی زیرآستانهای را براساس آن آزمایش شش هفتهای بنیان نهاد.
او هرگز شرح تفصیلی از بررسیهایش منتشر نساخت و هیچ گواه مستقلی نیز در پشتیبانی ادعاهایش ارائه نشد. سرانجام در سال ۱۹۶۲، او اقرار نمود که پژوهش نخست، ساختگی بوده و چیزی جز بستری بهجهت بازاریابی نبوده است. شواهد نیز این اقرارها را تأیید نمودند. گرچه پیش از اعترافات ویکاری، ادعاهای او در کتاب راغبان پنهان اثر وینس پکارد ترویج شدند و جنجالی عمومی را در مورد تئوری توطئه دولتها و جریانات برای استفاده از این شیوه درجهت منافع خود، برپا نمودند. پرداختن به تبلیغات زیرآستانهای در سال ۱۹۵۸ متعاقب این امر در بریتانیا و استرالیا و شبکههای رادیو-تلویزیونی امریکا ممنوع گردید.
در همان سال ویکاری آزمایشی را در تلویزیون کانادا ترتیب داد که در آن پیام «هم اکنون تلفن بزنید» را صدها بار بصورت سریع از نظر بینندگان میگذراند که البته هیچ نتیجه قابل توجهی را در افزودن تلفنهای زده شده، دربر نداشت.
ادعاهای دیگر درمورد تأثیر شگفتآور امواج ذهنی در سال ۱۹۷۳ توسط ویلسون برایان کی در کتابهایش از جمله «اغوای زیرآستانهای» و «بهرهکشی جنسی رسانهها» مطرح شد. کی در آن کتب ادعا نموده بود که برای اغوای مصرف کنندگان، گاهی از نمادها یا واژههای جنسی زیر آستانه استفاده میشود. به باور او، باهمهاینکه واژههای جاسازی شده، آگاهانه دریافت نمیگردند ولی ناآگاهانه درک شده و باعث فراخوانی برانگیختگی جنسی شده که فراورده را برای خریداران، جذابتر مینمایند. اگر چه ادعاهای کی بسیار شناخته شده هستند، ولی هیچ مدرک مستقلی در پشتیبانی ادعای تأثیر چنین استفادههایی یا حتی وجود داشتن آنها موجود نیست.
به هر صورت، نگرانی همگانی باعث شد تا انجمن صنفی ارتباطات امریکا (افسیسی) در سال ۱۹۷۴ دست بکار شود و بیانیهای صادر نماید که خطمشی آن براین پایه باشد که تبلیغات زیرآستانهای «منافی منافع عمومی جامعه» بوده و بهقصد فریب مردم میباشد.
در سال ۱۹۷۸ شبکه تلویزیونی KAKE-TV شهر ویچیتا در ایالت کانزاس امریکا از پلیس مجوز ویژهای دریافت داشت تا امواج ذهنی را در گزارشی از قتلهای زنجیرهای آن ایالت در کوششی برای به دام انداختن قاتل آنها بگنجاند. پیام این امواج ذهنی شامل جمله «همین حالا به پلیس زنگ بزن» و همچنین نمایی از یک عینک بود. عینک نیز ازاینرو گنجانده شده بود که در زمان قتل قربانی، عینکی روی کمد او قرار گرفته بود و پلیس چنان میانگاشت که دیدن این عینک شاید حس ترحم قاتل را برانگیزد. این تلاش نافرجام بود و پلیس نیز موردی از افزایش تماسها بعد از برنامه گزارش ننمود.
امواج ذهنی در گروه متال؟
در سال ۱۹۸۵ در نوادا دو مرد جوان با نامهای جیمز ونس انواع امواج محرک و ریموند بلکنپ ضمن پیمانی با یکدیگر برآنشدند تا همزمان خودکشی کنند. بههنگام شلیک گلوله، بلکنپ دردم جان باخت ولی ونس علیرغم آنکه سخت آسیب دید زنده ماند. خانواده قربانیان بر آن باور بودند که گروه هوی متال انگلیسی، جوداس پریست در این ماجرا مقصر اصلی است. پس در سال ۱۹۹۰، دادخواستی بر این ادعا فراهم آوردند که آلبوم سال ۱۹۷۸ جوداس پریست کلاس منقوش دربردارنده پیامهای نهانی، شامل عبارت «انجامش بده» در لابلای آهنگ «بدست تو بهتره، بهتر از من»، و پیامهای مختلف نهانی برگردانشده بوده که انگیزه اقدام قربانیان بوده است. پرونده از سوی قاضی بهدلیل نبود شواهد کافی از جاسازی پیامهای زیرآستانهای در آهنگها، مختومه اعلام شد و قاضی پرونده نیز چنین اظهارداشت: پژوهش علمی ارائه شده ثابت نمیکند امواج ذهنی، حتی اگر ادراک هم شوند، دستمایه شکلگیری و سرعتبخشی اقدامی به این بزرگی شوند. عوامل دیگری جدای امواج ذهنی توجیه کننده رفتار درگذشتگان بوده اند اعضاء گروه جوداس پریست نیز گفتند که اگر میخواستند فرمانهای زیرآستانهای را در آهنگهایشان بگنجانند که موجب مرگ هواخواهانشان شود که این امر برخلاف اصل تولید میبود و آنها ترجیح میدهند فرمان «صفحههای بیشتری از ما بخرید» را بجای آن درون آهنگهایشان وارد سازند.
امواج ذهنی در کمپین تبلیغاتی
در کمپین تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۰ آمریکا، در یک فعالیت تبلیغاتی تلویزیونی برای نامزد جمهوریخواه، جورج بوش واژه (دیوانسالاران (BUREAUCRATS) (و گاهی بخشی از آن در پشتزمینه تصویر نمایش داده میشد که در یک فریم آن فقط بخش انتهایی واژه یعنی RATS بهمعنی موشها در کادر دیده میشد. انجمن صنفی ارتباطات امریکا (افسیسی) مسأله را بررسی نمود، ولی برای این پرونده هرگز کیفرخواستی صادر نشد.
استفاده از امواج ذهنی در سینما
همزمان با بیشانگاری پیامدهای امواج ذهنی در فرهنگ عامه، بهکارگیری تصاویر زیرآستانهای در صنعت سینما نیز گسترش یافت. نخستین کاربرد شناختهشده شاید در فیلم ترسناک جنگیر (محصول ۱۹۷۴) برای بهرهگیری از تصویر زیرآستانهای دلهرهآور و درعینحال کارساز شیطان سپیدچهره (کاپتان هاودی) که در کابوس پدر کاراس برای چند ثانیه پدیدار میشود، بوده است.
در فیلم باشگاه مبارزه (محصول ۱۹۹۹) نیز از این شگرد بارها در سکانسهای ماقبل ملاقات شخصیت اصلی فیلم با تایلر دردن دیگر شخصیت عمده فیلم با بازی برد پیت استفاده شد. کارگردان دیوید فینچر حضور تایلر را در فریمهایی برای اثربخشی زیرآستانهای گنجانید (در دقایق ۳:۵۷، ۶:۰۴، ۷:۱۵ و ۱۲:۰۶) وی درباب این کاربرد چنین گفته است: «قهرمان فیلم درحال آفرینش تایلر دردن در ذهن خویش است، چنانچه در این دوره زمانی تایلر تنها در دامنه ذهن هشیارش نقش بسته است. خود این شگرد، در جایی در فیلم هم توسط تایلر بهکار گرفته میشود. بدین ترتیب که او فریمهایی از تصاویر مستهجن را لابهلای یک فیلم کودکان میگنجاند که پس از نمایش باعث آزردگی و در نتیجه گریستن ناخودآگاه آنان میشود. شوخیای که توسط کارگردان در بخش پایانی خود فیلم هم بهکار گرفته شده است.
در فیلم کلوورفیلد (محصول ۲۰۰۸)، میتوان سه مورد از امواج ذهنی را در بخشهای مختلف فیلم، بههنگام پخش تصویر مشاهده نمود. عکسها در حقیقت فریمهایی از فیلمهای کلاسیک هیولایی چون کینگ کونگ هستند. در گوشه سمت راست بالای پوستر فیلم نیز در ابری برفراز مجسمه آزادی میتوان یک موجود هیولایی با دهانی نیمه باز که در تصویر نهان گشته را یافت.
اثر گذاری امواج ذهنی
باور توانایی دریافت امواج ذهنی و دگرگونسازی اندیشه و کردار مردم با این ابزار، دستاویزی برای بسیاری از شرکتها برای آگهی از راه بهکارگیری آن شده است. اگرچه تا کنون هیچ گواهی به نشان اینکه گوش فرادهی یا دیدن پیاپی امواج ذهنی روشی کارساز است پیدا نشده است. آنچه پژوهشگران روانشناس برآن به اجماع عمومی رسیدهاند این است که امواج ذهنی پیامدی قوی و دیرپا بر رفتار ایجاد نمیکنند و پژوهشهای آزمایشگاهی نیز اثری ضعیف در پس آثار زودگذر کوچک برروی فکر را آشکار کردند. مثلاً پیشآمادهسازی افراد تشنه شنیدن یک واژه زیرآستانهای میتواند در دوره کوتاهی، یک آگهی مربوط به یک نوشابه را مجاب کنندهتر جلوه دهد ولی ارزش شواهد، نشان میدهد که افراد باید به ادراک محرک آگاه باشند پیش از اینکه حرکتی را پدید آورده یا واکنشهای همیشگیشان به این محرکها را تغییر دهند. بنابراین هر چند که ادراک امواج ذهنی ممکن است باعث شود که ما حدسهای درستی در مورد ویژگیهای محرک بزنیم، ولی نمیتواند یک انسان را به سمت مشخصی سوق دهد یا عمیقاً در بهبود عملکرد یک فرد مؤثر باشد.